Dopplerundersøkingar av føtal arteria cerebri media (ACM) kan gje viktig informasjon ved to viktige problemstillingar:
1. Ved mistanke om føtal anemi Immunisering / Blodtypeserologi i svangerskap. Fordi blodet har lågare viskositet ved anemi, vil ein finne auka blodstraumsfart (peak systolic velocity, PSV) i arteria cerebri media hos foster med anemi.
2. Ved mistanke om intrauterin vekstretardasjon Vekstavvik- intrauterint . Når fosteret får for lite næring og oksygen, vil det prioritere hjerne, hjerte og binyrer, sentralisering. Ein vil då finne låg pulsatil index (PI) i arteria cerebri media som uttrykk for låg karmotstand.
Indikasjonar
Undersøkingsteknikk
Figur 1: Arteria cerebri media framstilt ved fargedoppler og målt med pulsa Doppler.
Tolking
1. Føtal anemi.
a. Ta minst tre målingar og bruk gjennomsnittsverdien for PSV.
b. Viss verdien er under 1,50 MOM for alder er det liten risiko for alvorleg anemi (Tabell 1).
c. Viss verdien er over 1,55 MOM må ein mistenke føtal anemi. I slike tilfelle må fosteret henvisast nasjonalt senter for fostermedisin og vurderast med tanke på intrauterin transfusjon.
2. Vekstretardert foster.
a. Ta mist tre målingar og bruk gjennomsnittsverdien for PI.
b. Sett inn gestasjonsalder avrunda til nærmaste heile veke etter «Or use another week» i Doppler referanseverdiar (© Ebbing et Kiserud 2014) (Ikke tilgjengelig) og les av percentilar.
c. Viss målinga er under 2,5% må ein mistenke at fosteret sentraliserer. På grunn av hyppig forekomande falsk positivt funn ved aktivt foster, skal denne målinga ikkje tilleggast vekt hos foster som ikkje er vekstretarderte.
d. Ein kan auke spesifisiteten til undersøkinga ved å rekne ut cerebroplacentær ratio. Ein deler då PI i ACM på PI i arteria umbilicalis. Doppler arteria umbilicalis Denne brøken skal vere over 1 ved alle gestasjonsaldrar. Dersom den er under 1 er dette eit alvorleg teikn og ein må vurdere forløysing viss fosteret er under 20 % i vekt og over 32 veker gestasjonslengde.
e. Ved tidleg vekstretardasjon (før veke 32) er endringar i ACM ledd i ein etablert sekvens av Dopplerendringar, etter arteria umbilicalis Doppler arteria umbilicalis men før endringar i ductus venosus. Doppler ductus venosus Etter veke 32 kan endringar i ACM vere einaste teikn på hypoksi hos eit vekstretardert foster. Vekstavvik- intrauterint
Gestasjonsalder (Veker) |
Multiplikat av medianen (MOM) |
|||
1,00 |
1,29 |
1,50 |
1,55 |
|
18 |
23,2 |
29,9 |
34,8 |
36,0 |
20 |
25,5 |
32,8 |
38,2 |
39,5 |
22 |
27,9 |
36,0 |
41,9 |
43,3 |
24 |
30,7 |
39,5 |
46,0 |
47,5 |
26 |
33,6 |
43,3 |
50,4 |
52,1 |
28 |
36,9 |
47,6 |
55,4 |
57,2 |
30 |
40,5 |
52,2 |
60,7 |
62,8 |
32 |
44,4 |
57,3 |
66,6 |
68,9 |
34 |
48,7 |
62,9 |
73,1 |
75,6 |
36 |
53,5 |
69,0 |
80,2 |
82,9 |
38 |
58,7 |
75,7 |
88,0 |
91,0 |
Tabell 1: Maksimal blodfart i ACM i cm/s ved ulike gestasjonsaldrar. Etter Mari et al 2000.
Referanser
1. Mari G, Deter RL. Am J Obstet Gynecol.1992;166:1262-70
2. Prior T et al. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2013;208:124 e1- e6
3. Hecher K et al. Ultrasound in obstetrics and gynecology 2001;18:564-70
4. Mari G et al. N Engl J Med. 2000 Jan 6;342(1):9-14.
5. Ebbing Cet al. Ultrasound Obstet Gynecol. 2007 Sep;30(3):287-96.
Forfatter: |
Ragnar Kvie Sande (Seksjonsoverlege) |
---|---|
Godkjent av: |
Maria Ludvika Wojtasinska (Konst. avd.overlege) |
Dokumentadministrator: | Ragnar Kvie Sande (Seksjonsoverlege) |
Dokument-ID: | 26901 |
Gyldig fra: | 02.04.2014 |
Revisjonsfrist: | 01.04.2016 |
Her har eg sett inn ei setning om vinkelkorreksjon etter ynskje frå Philip og Torbjørn, samt endra grensene mellom tidleg og sein vekstretardasjon frå 34 til 32 veker.
Ragnar